ฟันคุด (Wisdom Teeth) คือฟันกรามซี่สุดท้าย โดยปกติฟันคุดจะเริ่มเติบโตและปรากฎเมื่อมีอายุประมาณ 17 ถึง 25 เฉพาะบางคนที่มีพัฒนาการเร็วกว่าหรือช้ากว่านี้ก็เป็นไปได้
ฟันคุดจะมีทั้งหมด 4 ซี่ ซึ่งรวมถึงฟันคุดบนและล่าง มักจะมีขนาดใหญ่และอาจมีรูปร่างแปลก ๆ ซึ่งอาจทำให้มีปัญหาสุขภาพช่องปาก เราไม่จำเป็นต้องมีฟันคุดเพราะฟันคุดเป็นฟันที่ทำความสะอาดได้ยาก คุณหมอจึงมักแนะนำให้ผ่าฟันคุด หรือถอนฟันคุดออกถึงแม้จะไม่มีอาการปวดฟันคุดก็ตาม
ฟันคุดอาจติดกับในเนื้อเยื่อปากหรือเนื้อเยื่อของเหงือกและทำให้เกิดอาการอักเสบและเกิดอาการปวดขั้นรุนแรง
ฟันคุดอาจกดหรือดันฟันซี่อื่น ทำให้ฟันอื่นในช่องปากเคลื่อนที่ได้
ฟันคุดอาจทำให้เกิดอาการปวดในช่องปากและบริเวณศีรษะ
ในกรณีที่ฟันคุดทำให้เกิดปัญหาเหล่านี้หรือมีความจำเป็นจริง ๆ ที่แพทย์อาจแนะนำให้นำฟันคุดออกด้วยกระบวนการผ่าตัดศัลยกรรม แต่ถ้าฟันคุดไม่มีปัญหาและไม่เป็นอันตรายสำหรับสุขภาพช่องปาก แพทย์อาจแนะนำเฝ้าระวังและดูแลตลอดเวลาเพื่อป้องกันปัญหาที่อาจเกิดขึ้นในอนาคต
การถอนฟันคุด (Tooth Extraction) และการผ่าฟันคุด (Wisdom Tooth Surgery) เป็นกระบวนการทางทันตกรรมที่ใช้เพื่อนำฟันคุดออกจากช่องปาก ความแตกต่างระหว่างถอนฟันคุดและผ่าฟันคุดมีความแตกต่างกันในลักษณะของกระบวนการและความซับซ้อนของการรักษาดังนี้:
กระบวนการนี้เป็นกระบวนการง่ายและไม่ซับซ้อนมาก โดยส่วนใหญ่นิยมใช้สำหรับถอนฟันที่ไม่มีปัญหาหรือมีปัญหาเล็กน้อย เช่น ฟันคุดที่เป็นฟันป่ายหรือไม่สามารถรักษาได้ทันตแพทย์จะใช้เครื่องมือทันตกรรมเพื่อดึงฟันออกจากปาก โดยทั่วไปไม่จำเป็นต้องผ่าเนื้อเยื่อมาก
การผ่าฟันคุดเป็นกระบวนการที่ซับซ้อนกว่า และมักใช้สำหรับฟันคุดที่อยู่ในตำแหน่งที่ซับซ้อนและต้องมีการผ่าเนื้อเยื่อ เช่น ฟันคุดที่ซ่อนอยู่ในเหงือกหรือใต้รากฟันน้ำนม
ในกรณีการผ่าฟันคุด, แพทย์อาจต้องผ่าเนื้อเยื่อหรือกระทำกระบวนการทางศัลยศาสตร์เพื่อเข้าถึงและนำฟันคุดออก บางครั้งต้องตัดฟันคุดเป็นชิ้นเล็ก ๆ เพื่ออำนวยความสะดวกในการถอน
การผ่าฟันคุดมักจำเป็นต้องใช้ยาชาเพื่อลดความเจ็บปวดและบรรเทาอาการอักเสบหลังการรักษา
ดังนั้นความแตกต่างหลักคือการถอนฟันคุดมักเป็นกระบวนการที่ง่ายและไม่ซับซ้อนมาก ในขณะที่การผ่าฟันคุดเป็นกระบวนการที่ซับซ้อนและต้องทำการผ่าเนื้อเยื่อและอาจต้องใช้การรักษาทางศัลยศาสตร์เพิ่มเติม เป็นไปได้ตามความเป็นไปได้ของฟันคุดและสถานการณ์ของผู้ป่วย ดังนั้นควรปรึกษากับทันตแพทย์เพื่อรับคำแนะนำเกี่ยวกับวิธีการรักษาที่เหมาะสม
บทความเพิ่มเติม : ความแตกต่างระหว่าง ถอนฟันคุด กับ ผ่าฟันคุด
ฟันคุด (Wisdom Teeth) มีหลายประเภท และลักษณะขึ้นขึ้นอยู่กับมุมและตำแหน่งที่ฟันคุดขึ้นมาในช่องปาก เราสามารถแบ่งฟันคุดเป็น 4 รูปแบบหลักได้ดังนี้:
ฟันคุดแบบ Mesial Impaction เอียงเข้าไปในทิศทางของฟันซี่ข้างเคียง (second molar) โดยวิธีที่ฟันคุดเจาะไปทางด้านหน้า ซึ่งทำให้ฟันคุดหันไปทางด้านหน้าของปาก
ในกรณีนี้, ฟันคุดจะเป็นซี่ตรงลงมาในทิศทางตรงของช่องปาก และไม่มีการคลาดเคลื่อนมาทางด้านหน้าหรือด้านหลังมาก
ฟันคุดแบบ Horizontal Impaction จะอยู่ในแนวนอน และอาจค่อย ๆ มาทางด้านหน้าหรือด้านหลังของปาก ซึ่งอาจสร้างปัญหาในการถอนซึ่งเป็นลักษณะที่ค่อนข้างทำการถอนยากมาก และใช้เวลาในการพักฟื้นนาน
ฟันคุดแบบ Distal Impaction เอียงออกทางด้านหลังของช่องปาก, และมักอยู่ใกล้กับกระดูกขากรรไกร (ramus)
ความแตกต่างในลักษณะและตำแหน่งของฟันคุดที่ขึ้นมาในช่องปากนี้สามารถมีผลต่อการรักษาและการถอนฟันคุดที่เหมาะสมในแต่ละกรณี บางรูปแบบอาจทำให้กระบวนการถอนเป็นไปได้ง่ายและราบรื่น ในขณะที่อื่นอาจเป็นกระบวนการที่ซับซ้อนและต้องใช้การผ่าเนื้อเยื่อและอุปกรณ์ทันตกรรมเพิ่มเติมเพื่อถอนได้อย่างปลอดภัยและมีประสิทธิภาพ
ความอันตรายจากการผ่าฟันคุดค่อนข้างอยู่ในระดับต่ำ สำหรับผู้ที่ต้องการผ่าฟันคุด, ควรปรึกษากับทันตแพทย์ที่มีความชำนาญในการรักษาฟันคุด เพื่อทราบรายละเอียดเกี่ยวกับกระบวนการ ความเสี่ยงที่เป็นไปได้ และวิธีการดูแลหลังการผ่าฟันคุดเพื่อลดความเสี่ยงและประสบการณ์ที่ดีที่สุดในการรักษาฟันคุด
(เรียนรู้เพิ่มเติม: ผ่าฟันคุดกี่วันหาย? ดูแลรักษายังไง? หากมีอาการปวดต้องทำอย่างไร?)
ถ้าไม่ผ่าฟันคุด (wisdom teeth extraction) เมื่อมีปัญหาหรือความจำเป็น, อาจเกิดปัญหาและอาการทางทันตกรรมต่าง ๆ ขึ้นได้ ดังนี้
เมื่อไม่ทำการถอนหรือผ่าฟันคุด หากปล่อยระยะเวลาให้นานจะมีอาการปวดรุนแรงที่เหงือกและฟัน เนื่องจากฟันคุดจะขยายไปเรื่อย ๆทำให้เกิดเหงือกอับเสบและมีอาการปวดมากยิ่งขึ้น
ฟันคุดที่ไม่มีพื้นที่เพียงพอในช่องปากอาจทำให้คุณรู้สึกอึดอัดหรือแน่นฟันและอาจจะลามไปถึงฟันซี่อื่นได้
ฟันคุดที่เสียดสีกับเหงือกและฟันอาจทำให้เกิดการติดเชื้อในช่องปาก ส่งผลให้เกิดอักเสบที่เกี่ยวกับฟันคุดหรือเนื้อเยื่อ และเมื่อเกิดอักเสบนี้ จะมีอาการปวด บวม เป็นระยะเวลานาน
ฟันคุดที่ไม่ผ่าหรือถอนออกอาจเป็นปัจจัยเสี่ยงในการเกิดมะเร็งช่องปากหรือเนื้องอกในระยะยาว
ฟันคุดที่มีการเคลื่อนที่หรือกดคับและมีการกดต่อฟันอื่นในช่องปาก อาจทำให้เกิดการเคลื่อนที่และอักเสบของฟันอื่น ๆ ในช่องปาก
การพิจารณาการผ่าฟันคุดหรือไม่นั้นขึ้นอยู่กับสถานการณ์และความเสี่ยงที่แตกต่างกันของแต่ละบุคคล ควรปรึกษากับทันตแพทย์เพื่อการประเมินและแนะนำที่เหมาะสม
หลังจากผ่าฟันคุดเสร็จเเล้ว ประเด็นที่สำคัญมากที่สุดที่ทุกคนสงสัยนั่นก็คือ ผ่าฟันคุดกี่วันหาย
การผ่าฟันคุดนั้นขึ้นชื่อเรื่องความเจ็บปวดเป็นที่แน่นอนอยู่แล้ว แต่ก็แลกมาด้วยประโยชน์หรือข้อดีมากมายเช่นกัน เช่น
(อ่านเพิ่มเติม: ผ่าฟันคุด ไม่ทุกข์อย่างที่คิด รวมข้อดีของการผ่าฟันคุด ที่คุณอาจไม่รู้)
การผ่าฟันคุด ราคาจะขึ้นอยู่กับหลากหลายปัจจัยดังนี้
ราคาของการผ่าฟันคุดมักขึ้นอยู่กับประเภทของฟันคุดที่ต้องถอน การผ่าฟันคุดธรรมดา (simple extraction) มักจะมีราคาต่ำกว่าการผ่าฟันคุดที่ซับซ้อนมาก (surgical extraction) เนื่องจากการผ่าฟันคุดที่ซับซ้อนอาจต้องใช้กระบวนการที่ซับซ้อนและความชำนาญของทันตแพทย์เพิ่มเติม
ราคาจะเพิ่มขึ้นตามจำนวนของฟันคุดที่ต้องถอน. การถอนหลายฟันคุดในครั้งเดียวอาจทำให้ราคาเพิ่มขึ้น
ถ้าฟันคุดต้องถอนออกจากตำแหน่งที่ซับซ้อน เช่น การถอนฟันคุดที่มีรากแตกหรือต้องตัดเนื้อเยื่อเพิ่มเติม ราคาจะเพิ่มขึ้นเนื่องจากความซับซ้อนของกระบวนการ
(อ่านเพิ่มเติม: ผ่าฟันคุด ราคาเท่าไร จำเป็นต้องผ่าหรือไม่)
หลังจากผ่าฟันคุด ถอนฟันคุดจะต้องดูแลรักษายังไง ไม่ให้เกิดผลกระทบเเละความเสี่ยงที่รุนเเรง
(อ่านบทความเพิ่มเติม: เช็กเลย หลังผ่าฟันคุดสามารถกินอะไรได้บ้าง)
คำแนะนำแรกและสำคัญที่สุดคือการเริ่มต้นด้วยการปรึกษากับทันตแพทย์ที่ไว้วางใจ อาจถามคำแนะนำจากคนในครอบครัวหรือเพื่อนซึ่งเคยผ่าฟันคุดมาแล้ว หรือสามารถค้นหารีวิวและความคิดเห็นเกี่ยวกับทันตแพทย์ในพื้นที่
การตรวจสอบประสบการณ์และความชำนาญของทันตแพทย์มีความสำคัญ สามารถสอบถามเกี่ยวกับประสบการณ์ในการผ่าฟันคุดและกรณีที่ทันตแพทย์เคยรับมือ
หลังจากการปรึกษา, ทันตแพทย์ควรให้คำแนะนำเกี่ยวกับสถานะของฟันคุดและวิธีการรักษาที่เหมาะสม ควรถามถึงกระบวนการที่จะทำ ความซับซ้อนของกระบวนการ และความสามารถในการจัดการกับความเจ็บปวดหรือปัญหาที่อาจเกิดขึ้น
ควรสอบถามเกี่ยวกับค่าใช้จ่ายที่เกี่ยวข้องกับการผ่าฟันคุด รวมถึงราคาการประเมิน ค่าตรวจรังสีเอกซเรย์ (X-ray) และค่าบริการทั่วไป แนะนำให้เข้าใจค่าใช้จ่ายรวมทั้งหมดก่อนที่จะตัดสินใจ
คลินิกทันตกรรมสุขสันต์สไมล์ คลินิกทันตกรรมครบวงจร บริการด้วยมาตรฐาน ด้วยเครื่องมือและอุปกรณ์ที่ทันสมัยภายใต้ระบบรักษาความสะอาดปราศจากเชื้อด้วยเทคโนโลยีระดับสูงสุด
ภาวะที่ต้องการผ่าฟันคุดอาจแสดงอาการเช่น ปวดฟันคุด บวม และปัญหาการกัด ระบบทันตกรรมทำการรังสีเอ็กซ์เรย์เพื่อวินิจฉัยและตรวจสอบภาวะของฟันคุด
การผ่าฟันคุดที่ทำโดยทันตแพทย์มักเป็นปัญหาทันตกรรมที่ปลอดภัย. หากมีปัญหาหรือความกังวลเกี่ยวกับกระบวนการ, ควรพูดคุยกับทันตแพทย์เพื่อเข้าใจขั้นตอนและรายละเอียด
การผ่าฟันคุดมักมีความเจ็บปวดหลังการผ่า, แต่ทันตแพทย์จะให้ยาประสานที่ช่วยในการควบคุมปวด. การใช้เครื่องเย็นหรือใส่ถุงน้ำแข็งก็อาจช่วยลดการบวมและปวด
การตัดฟันคุดเป็นกระบวนการที่ปลอดภัยทั้งทางทันตกรรมและการแพทย์ แต่ยังมีความเสี่ยงของปัญหาทั้งหลายเช่นการติดเชื้อหรือบวมหนอน แต่ส่วนใหญ่น้อยมาก
การผ่าฟันคุดสามารถทำทั้งในคลีนิกทันตกรรมและโรงพยาบาล ขึ้นอยู่กับความซับซ้อนของกรณีและความชำนาญของทันตแพทย์. กรณีที่ซับซ้อนมากหรือมีความเสี่ยงสูงอาจถูกอ้างอิงไปยังทันตแพทย์ผู้เชี่ยวชาญที่โรงพยาบาล
การผ่าและถอนฟันคุดเป็นกระบวนการที่สำคัญในการรักษาสุขภาพช่องปากและควรทำโดยทันตแพทย์ที่มีความชำนาญในด้านนี้ คำแนะนำแพทย์และการดูแลหลังการผ่าฟันคุดมีบทบาทสำคัญในการให้คุณมีระยะเวลาฟื้นตัวและสุขภาพช่องปากที่ดีหลังจากการรักษาฟันคุดสำเร็จ
resources :
https://www.mkuh.nhs.uk/patient-information-leaflet/removal-of-impacted-wisdom-teeth
https://ntuchealth.sg/denticare/services/wisdom-teeth-removal
https://www.nhs.uk/conditions/wisdom-tooth-removal/