logo

ขูดหินปูน Dental Scaling

ขูดหินปูน เป็นขั้นตอนทางทันตกรรมทั่วไปในการขจัดคราบจุลินทรีย์ที่แข็งตัวที่เรียกว่า หินปูน ซึ่งเป็นสาเหตุให้เกิดความเสียหายต่อฟันและเหงือกได้ การขูดหินปูนในทันตกรรมเป็นพื้นฐานในการขจัดคราบพลัคที่แข็งตัวเป็นหินปูนเกาะติดกับฟัน ซึ่งไม่สามารถขจัดออกได้ด้วยตนเอง จึงจำเป็นต้องได้รับการดูแลจากทันตแพทย์เท่านั้น เพื่อเป็นการคืนรอยยิ้มที่สดใส ซึ่งกระบวนการนี้ยังช่วยป้องกันไม่ให้เกิดปัญหาเกี่ยวกับฟันอื่น ๆ ตามมากอีกด้วย ดังนั้นจึงควรเข้ารับการตรวจสุขภาพฟันและขูดหินปูนเป็นประจำทุก ๆ 6 เดือนหรือ 1 ปีจึงจะดีที่สุด

ขูดหินปูน Dental Scaling
เนื้อหา

หินปูนบนฟันเกิดจากอะไร ?

การเกิดคราบหินปูนเกิดขึ้นได้ง่ายมาก ๆ จากการก่อตัวของแบคทีเรียและสิ่งสกปรก ทำให้เกิดคราบพลัค หากไม่ได้ทำความสะอาดที่ดีพอจะทำให้คราบพลัคแข็งตัวซึ่งจะเรียกว่า “หินปูน” นั้นเอง และในอาหารบางชนิดอาจทำให้เกิดการสะสมของหินปูนบนเหงือกและฟันเพิ่มขึ้น โดยเฉพาะอาหารที่มีน้ำตาลสูง  หรือเครื่องดื่มที่มีน้ำตาล เพราะน้ำตาลเป็นอาหารชั้นดีของแบคทีเรียในช่องปากที่เป็นจุดกำเนิดของการเกิดคราบพลัคและหินปูนได้ดี ซึ่งเป็น 5 ปัญหาของฟัน ที่พบได้บ่อยที่สุด

​​กิจกรรมที่ไม่ดีต่อสุขภาพ เช่น การสูบบุหรี่ก็อาจทำให้หินปูนสะสมบนฟันและเหงือกของคุณได้อย่างรวดเร็ว หินปูนสามารถก่อตัวขึ้นในบริเวณที่เข้าถึงได้ยาก เช่น ช่องระหว่างฟันของคุณ ดังนั้นจึงเป็นเรื่องสำคัญที่ต้องใช้ไหมขัดฟันทุกวันเพื่อกำจัดคราบจุลินทรีย์ในบริเวณเหล่านั้นก่อนที่จะกลายเป็นสิ่งที่ร้ายแรงกว่านี้

ถึงแม้ว่าคนไข้จะทำความสะอาดฟันอย่างดี หรือใช้ตัวช่วยที่ป้องกันการสะสมของหินปูนบนฟัน ซึ่งจริง ๆ แล้วเป็นเพียงแค่การช่วยลดการเกิดของหินปูนเท่านั้น ดังนั้นการเข้าพบทันตแพทย์เพื่อตรวจสุขภาพช่องปากเป็นประจำทุกปี และเข้ารับการขูดหินปูนทำความสะอาดฟันแต่ละซี่จากทันตแพทย์ จะทำให้หินปูนที่อยู่บนฟันของคุณถูกขจัดออกไปได้หมดจนกว่า

การขูดหินปูน ทางทันตกรรม คืออะไร ?

การขูดหินปูนเป็นกระบวนการหนึ่งของทันตกรรมการดูแลรักษาฟัน เพราะคราบหินปูนหรือคราบพลัคจะฝังแน่นหากปล่อยทิ้งไว้ทำให้เกิดปัญหาเกี่ยวกับฟันต่าง ๆ เช่น เกิดฟันผุ เหงือกอักเสบ ซึ่งนำไปสู่การสูญเสียฟันได้ และหินปูนยังทำให้ฟันของคนไข้เกิดแบคทีเรียขึ้นบนฟันง่ายกว่าเดิมและจะเกิดการขยายตัวของหินปูนมากขึ้นเรื่อย ๆ ซึ่งจะทำให้คนไข้มีกลิ่นปากอย่างแน่นอน ทันตแพทย์จึงแนะนำให้คุณไปขูดหินปูนเป็นประจำทุกปี โดยทั่วไปขั้นตอนนี้จะดำเนินการควบคู่ไปกับการไสราก ซึ่งเป็นการทำความสะอาดอย่างล้ำลึก

การขูดหินปูนและเกลารากฟันช่วยรักษาโรคปริทันต์เรื้อรัง หรือที่เรียกว่าโรคเหงือก มีความลึกมากกว่าการทำความสะอาดฟันทั่วไปซึ่งคนไข้ไม่สามารถทำได้เองที่บ้าน จะต้องใช้เครื่องมือทางทันตกรรมในการทำความสะอาดเท่านั้น การขูดหินปูนถือเป็นหนึ่งในขั้นตอนพื้นฐานในการดูแลรักษาสุขอนามัยช่องปากที่ทุกคนจะต้องใส่ใจและเข้ารับการตรวจสุขภาพพร้อมกับขูดหินปูนเป็นประจำ โดยจะเฉพาะการทำฟันเด็กผู้ปกครองจะต้องพาบุตรหลายมาพบทันตแพทย์เป็นประจำ

ขั้นตอนในกระบวนการขูดหินปูนโดยทันตแพทย์

การขูดหินปูนเป็นวิธีการทำความสะอาดทางทันตกรรมที่จะต้องทำโดยทันตแพทย์หรือทันตสาธารณสุขเท่านั้น โดยจะมีขั้นตอนในกระบวนการขูดหินปูน ดังนี้

ขูดหินปูน Dental Scaling

ขั้นตอนที่ 1 ตรวจคราบหินปูน

คนไข้จะต้องเข้าพบทันตแพทย์เพื่อตรวจสุขภาพฟัน โดยทั่วไปแล้วจะต้องมีการตรวจสุขภาพฟันเป็นประจำทุก 6 เดือน หรือ 1 ปี ทันตแพทย์จะตรวจสภาพช่องปากของคุณก่อนเพื่อดูว่ามีหินปูนอยู่บริเวณไหนบ้าง ก่อนที่จะทำการขูดหินปูนและขัดฟัน

ขูดหินปูน Dental Scaling

ขั้นตอนที่ 2 การขูดหินปูน

การขูดหินปูนเป็นกระบวนการขจัดคราบพลัคและหินปูนบริเวณฟันและแนวเหงือกโดยใช้เครื่องทำความสะอาดอัลตราโซนิก ในบางครั้งจำเป็นต้องขูดหินปูนให้ลึกยิ่งขึ้นโดยใช้เครื่องมือพิเศษเพื่อขจัดคราบหินปูนที่ติดอยู่กับผิวรากของฟันที่เป็นโรคเหงือก การทำเช่นนี้จะกำจัดแบคทีเรียที่อาศัยอยู่ในถุงเหงือกและกระตุ้นให้เหงือกหาย ขั้นตอนนี้เรียกว่าการไสราก ซึ่งในกรณีเช่นนี้ จะมีการให้ยาชาเฉพาะที่ที่เหมาะสมก่อนทำความสะอาดเพื่อให้เกิดความสบายสูงสุด

ขูดหินปูน Dental Scaling

ขั้นตอนที่ 3 การขัดฟัน

หลังจากขูดหินปูนเสร็จแล้ว ทันตแพทย์ก็ทำการขัดฟันเพื่อขจัดคราบภายนอกและทำให้พื้นผิวฟันเรียบเนียน สามารถทำได้โดยใช้แปรงหมุนกับน้ำยาทำความสะอาดเพื่อขจัดคราบที่ฝังแน่นยิ่งขึ้น พร้อมกับการเคลือบฟลูออไรด์ให้กับคนไข้ ผลลัพธ์ที่ได้คือฟันที่สะอาด เรียบลื่น และเงางาม ง่ายต่อการดูแลที่บ้าน

ความเสียหายที่เกิดจากหินปูน

หากไม่ทำการขูดหินปูนออกจากฟัน อาจทำให้เกิดปัญหาทางทันตกรรมได้หลายอย่าง ปัญหาทางทันตกรรมบางประเภทอาจทำให้เกิดการสูญเสียฟันได้อีกด้วย ซึ่งการขูดหินปูนเป็นประจำจะเป็นการป้องกันปัญหาฟันได้เป็นอย่างดี โดยการขูดหินปูนสามารถป้องกันปัญหาต่าง ๆ ได้แก่

  • โรคเหงือก
  • ฟันผุ
  • กลิ่นปาก
  • คราบเหลืองหรือคราบฟัน

ประโยชน์ของการขูดหินปูนด้วยทันตแพทย์จากสุขสันต์สไมล์

การขูดหินปูนและการทำความสะอาดฟันเป็นขั้นตอนทางทันตกรรมที่จำเป็นซึ่งให้ประโยชน์มากมาย ไม่ว่าจะเป็น การทำความสะอาดฟันและป้องกันปัญหาต่าง ๆ ได้เป็นอย่างดี โดยการขูดหินปูนจะช่วยขจัดคราบหินปูนและแบคทีเรียออกจากฟันได้อย่างหมดจด ป้องกันโรคเหงือก ลดฟันผุ การปรับปรุงสุขภาพฟันโดยรวม เพราะจะทำให้ทันตแพทย์สามารถตรวจฟันทุกซี่ได้เป็นอย่างดี หากเจอปัญหาก็จะสามารถรักษาได้ทัน ที่สำคัญยังช่วยประหยัดเงินในการรักษาเพราะหากปล่อยให้หินปูนเกาะติดอยู่นาน ๆ คนไข้อาจจะเสียเงินมากกว่าค่าขูดหินปูนอย่างแน่นอน

ขูดหินปูน Dental Scaling

ผลเสียของการมีหินปูนส่งผลต่อฟันและเหงือกของคุณอย่างไร

คราบหินปูนเป็นคราบประเภทหนึ่งที่อาจก่อตัวทั้งด้านล่างและเหนือแนวเหงือก ซึ่งหมายความว่าอาจส่งผลต่อทั้งฟันและเหงือกของคนไข้โดยตรง คราบจุลินทรีย์จะสะสมตัวเมื่อเวลาผ่านไป และเมื่อมันแข็งตัวก็จะกลายเป็นหินปูน การรวมกันของแบคทีเรียและคราบพลัคที่เพิ่มขึ้นนี้อาจทำให้เกิดเหงือกร่น เหงือกอักเสบ และฟันผุได้ง่ายมาก ๆ หากปล่อยทิ้งไว้มีความเสี่ยงที่จะสูญเสียฟันได้สูงมาก

หินปูนสามารถสะสมอยู่ใต้เหงือกและทำให้เหงือกร่น ซึ่งหมายความว่าฟันจะเปิดออกมากขึ้น คราบหินปูนเหนือแนวเหงือกอาจทำให้เหงือกเกิดการระคายเคือง เกิดรอยแดงและมีเลือดออก อาจถึงขั้นเป็นโรคเหงือกได้ และการสะสมของหินปูนบนฟันยังทำให้แปรงสีฟันและไหมขัดฟันขจัดคราบที่สะสมบนฟันได้ยากขึ้น และนำไปสู่การเกิดฟันผุและโรคฟันผุในที่สุด 

ควรขูดหินปูนและขัดฟันบ่อยแค่ไหน?

ขึ้นอยู่กับสุขภาพช่องปากและปัจจัยการใช้ชีวิตที่แตกต่างกันไปในแต่ละบุคคล ตามแนวทางทั่วไปทางทันตกรรม จะมีการแนะนำให้มาพบทันตแพทย์ทุก ๆ 6 เดือน เว้นแต่จะได้รับการนัดหมายจากทันตแพทย์ แต่บางสาเหตุอาจจะต้องมีการทำความสะอาดฟันบ่อยขึ้น ได้แก่ คนที่สูบสูบบุหรี่เป็นประจำ , โรคเบาหวาน ,การติดสีจากสีชา/กาแฟ/ไวน์ , ประวัติโรคเหงือกหรือฟันผุ การมีกลิ่นปาก และคนที่ทำการจัดฟัน ซึ่งทันตแพทย์อาจจะนัดหมายเพื่อเข้ามาทำการขูดหินปูนเป็นประจำ

การขูดหินปูนสร้างความเจ็บปวดมากแค่ไหน ?

หากมีการขูดหินปูนกับทันตแพทย์เป็นประจำ การขูดหินปูนและการทำความสะอาดแบบล้ำลึกอาจจะทำให้รู้สึกไม่สบายช่องปากและฟันเพียงเล็กน้อย ซึ่งคนส่วนใหญ่พบว่าความรู้สึกที่เกิดขึ้นไม่เจ็บปวดมาก อยู่ในระดับที่สามารถทนได้สบาย ๆ 

แต่ในบางครั้งคราบหินปูนที่ฝังแน่นเกินไป จะสร้างความระคายเคืองให้กับเหงือกทำให้เกิดความเจ็บปวดเพิ่มมากขึ้นเล็กน้อย หรือพื้นผิวที่บอบบางของฟันที่สัมผัสได้ อาจส่งผลให้เกิดความเจ็บปวดหรือเสียวฟันได้ หากทนไม่ไหว สามารถแจ้งทันตแพทย์เพื่อขอยาชาเฉพาะที่ได้ และในคนไข้ที่มีหินปูนเกาะหนาเกินไปทันตแพทย์อาจจะทำการนัดเพื่อให้มาขูดหลายครั้ง

การดูแลหลังจากขูดหินปูน

หลังจากการทำความสะอาดอย่างล้ำลึกด้วยการขูดหินปูน แบคทีเรีย คราบพลัค และหินปูนจะถูกกำจัดออกอย่างหมดจด ต้องดูแลสุขภาพช่องปากให้ถูกต้อง เพื่อเป็นการส่งเสริมสุขภาพช่องปากของคนไข้ให้ไม่เกิดปัญหา จะต้องมีการดูแลอย่างถูกวิธีดังนี้

woman-holding-pink-toothbrush-with-toothpaste-bathroom
  • หลักจากขูดหินปูนแล้วอาจจะเกิดความรู้สึกไม่สบายแตกต่างกันไป คนไข้อาจรู้สึกเจ็บได้ในระดับหนึ่งแต่ไม่มากจนเกินไป เนื่องจากขั้นตอนการทำความสะอาดแบบล้ำลึกมักจะดำเนินการในบริเวณที่ลึกกว่า (ใต้เหงือก) ดังนั้นการรับประทานอาหารควรทานอาหารที่ไม่ต้องใช้แรงเคี้ยวมากเพื่อไม่ทำให้เกิดความเจ็บปวดที่เพิ่มขึ้น
  • ตัวฟันเองอาจมีความไวต่ออุณหภูมิมากขึ้นเล็กน้อย และในบางครั้งอาจเกิดอาการเสียวฟันขึ้นเล็กน้อย และหลังจากนั้นอาจมีเลือดออกบ้างในช่วงสั้น ๆ จึงไม่ควรดื่มน้ำเย็นเพราะจะทำให้รู้สึกเสียวฟันมากกว่าเดิม
  • สามารถทานยาแก้ปวด เพื่อบรรเทาอาการไม่สบายหรือออาการเจ็บปวดได้ แต่ควรทานเมื่อมีอาการปวดเท่านั้น
  • การแปรงฟันและใช้ไหมขัดฟันควรทำอย่างอ่อนโยนมากขึ้นกว่าปกติเป็นเวลา 2-3 วันหลังจากขูดหินปูน เพื่อหลีกเลี่ยงไม่ให้บริเวณเหงือกช้ำหรืออักเสบรุนแรงขึ้น 
  • ทันตแพทย์อาจแนะนำให้ใช้น้ำเกลือหรือคลอเฮกซิดีน ในระยะสั้นเพื่อการทำความสะอาดฟันร่วมด้วย

ขูดหินปูนเบิกประกันสังคมได้หรือไม่

หนึ่งในสิทธิที่เราสามารถใช้บริการทันตกรรมได้ หากเรามีประกันสังคมได้ก็คือการขูดหินปูน ซึ่งเราสามารถทำได้เบิกโดยไม่ต้องสำรองได้จ่ายไดถึง 900 บาทต่อปี โดยสามารถใช้สิทธิได้ที่คลินิกทันตกรรมที่อยู่ระบบประกันสังคมและโรงพยาบาลรัฐทั่วประเทศ

(เรียนรู้เพิ่มเติม: รู้หรือไม่? ขูดหินปูนก็สามารถใช้สิทธิประกันสังคมได้)

คำถามที่พบบ่อย (FAQ)

การขูดหินปูนเป็นระยะๆ มีวัตถุประสงค์ในการรักษาความสุขภาพทันตและป้องกันโรคปริทันต์ การทำรัยเป็นระยะๆ ช่วยให้รักษาผลการขูดได้นานขึ้น และส่งผลให้ฟันมีสุขภาพดี

การขูดหินปูนมักไม่ทำให้เกิดความเจ็บปวดมากนัก แต่บางครั้งผู้ป่วยอาจรู้สึกความไม่สบายหรือเครียดเล็กน้อย การใช้ยาชาหรือการให้คำแนะนำในการดูแลหลังการขูดหินปูนอาจช่วยลดความไม่สบาย

การขูดหินปูนไม่ควรมีผลกระทบต่อชีวิตประจำวันในทางที่สิ่งที่สำคัญ ในบางกรณี, บุคคลอาจรู้สึกไม่สบายเล็กน้อยหรือมีความไม่สบายในช่วงเวลาสั้น ๆ หลังจากการขูด, แต่ส่วนใหญ่จะหายไปเร็ว

หลังการขูดหินปูน ควรปฏิบัติตามคำแนะนำทันตแพทย์ในการดูแลรักษา เช่น การใช้ยาประคบปาก สารประคบปาก หรือการให้คำแนะนำในการทำความสะอาดปากเพื่อรักษาผลลัพธ์ที่ดี

การขูดหินปูนมีผลกระทบที่ดีต่อสุขภาพฟันและปาก เพราะช่วยลดการสะสมของหินปูนที่เป็นต้นเหตุของโรคปริทันต์ และช่วยลดความเสี่ยงของโรคเหงือก

สรุป

คลินิกทันตกรรมสุขสันต์สไมล์ เราบริการดูแลรักษาฟันด้วยทันตแพทย์ที่มีความเชี่ยวชาญและมือเบามาก ๆ ซึ่งก่อนการรักษาทุกครั้งจะมีการอธิบายขั้นตอนให้คนไข้ทราบ และตอบคำถามที่คนไข้สงสัยได้ตลอดการรักษา สามารถติดต่อเราเพื่อนัดหมายการรักษาขูดหินปูนและขูดรากฟันได้เลย

resources :

https://en.wikipedia.org/wiki/Scaling_and_root_planing

https://www.colgate.com/en-us/oral-health/gum-disease/what-dentists-do-when-root-planing-and-scaling-teeth

sabkadentist.com/benefits-of-teeth-scaling-is-scaling-good-for-teeth/